Tüm Türk dilleri konuşanların sayısının dillere göre paylaşımı tarih 2006 türkçe, Türkiye türkçesi olarak da bilinir, Ural-Altay dillerinden Türk lehçeleri ailesine bağlı ve Oğuz Grubuna mensup bir lehçedir. Türkiye, Kıbrıs, balkanlar ve Orta avrupa ülkeleri başta olmak üzere geniş bir coğrafyada konuşulur. Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinin resmi dilidir.
Türkçe Gagavuzca, Horasan türkçesi, ve Osmanlıca ve birkaç lehçe ile birlikte olarak Altay dil ailesine bağlı Türk Lehçelerinin Oğuz Grubunda yer almaktadır.
Resmi durumu Türkçe, Türkiyenin ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinin resmi dilidir. Türkiyede Türk Dil kurumu, atatürk tarafından 1932 yılında Türk Dili Tetkik Cemiyeti olarak bağımsız bir organ olarak kurulmuştur. Türk Dil kurumu dilin sadeleşmesi, yabancı kökenli sözcüklerin değiştirilmesi özellikle Arapça ve Farsça için çalışmıştır. 1978 Dil yasasına göre Türkçe Kosovada bölgesel resmi dildi. Şu anda sadece Kosovanın Türk çoğunluğunun yaşadığı bir kent olan Prizrende resmi dildir. Diğer bölgelerdeki resmiyeti ortadan kaldırılmıştır.
Kullanımı 1960larda iş gücüne ihtiyaç duyan Avrupa kapılarını büyük ölçüde Türklere açmış ve Türkiyeden avrupaya yoğun bir göç yaşanmıştır. I. dünya Savaşı sonrasında balkanlarda yaşamaya devam eden Türkler ile birlikte bu insanların sayısı günümüzde neredeyse 6 milyona ulaşmıştır ve büyük bir çoğunluğunun ana dili Türkçedir. Amerika ve Avustralyada ise yaklaşık 200 bin kişi Türkçe konuşmaktadır. Böylece Türkçe Türkiye Türkçesi, Türkiye ve KKTC dahil tüm dünyada ana dil olarak yaklaşık 71 milyon kişi tarafından konuşulurken, bu sayı Türkiye türkçesini ikinci dil olarak konuşanlarla birlikte tahminen yaklaşık 80 milyonu bulmaktadır.
Birleşmiş milletler eğitim, bilim ve Kültür Örgütü, 1980li yıllarda yaptığı araştırma sonucu tüm Türk lehçelerini 250 milyon kişinin konuştuğunu ortaya çıkardı. Ancak buna Türk lehçelerini ikinci ya da üçüncü dil olarak konuşanlar da dahildi. Aradan geçen çeyrek asırda Türkçe konuşan Nüfus önemli oranda arttı. Günümüzde yaklaşık 210 milyon kişinin türkçeyi ve diğer tarihi lehçelerini ana dili olarak konuştuğu üzerinde durulmaktadır. Buna Türkiye türkçesini, de içeren Türk lehçelerini ikinci veya üçüncü dil olarak konuşanlar da dahil edilecek olsa, bu sayı gözle görülür derecede artacaktır. Bu nedenle Türkiye türkçesinin en çok konuşan kişi sayısına sahip olduğu Türk Dilleri Ailesi, tüm lehçeleri ile dünyanın en çok konuşulan dil ailelerinden birini oluşturmaktadır.
Tarihsel Gelişimi Orta asya dan Anadolu ya Türk yazıyı taşıyan en eski belge kızıl şehrinde bulunuyor.Altay Dağları civarından kaynaklanan dil, onu kullanan göçebe kavimlerin doğuda Japonyaya, batıda ise Avrupaya doğru hareketiyle yayılmıştır. Afganistan ve Batı Çin civarında Moğolca Rusya, Güney ve Güneydoğu Çin bölgesinde Tunguz eski Sovyetler Birliğinin batısında Türkiyeye, güneyde ise irana yayılan bir alanda ise Türki diller olarak değişmiştir. Güneyde bulunan başlıca Türki diller Türkçe, Azeri Türkçesi, ve Türkmen Türkçesidir. Oğuz boylarının kullandığı Gagavuz lehçeleri ve iran kaynaklı Horasan lehçesi, Türkiye lehçesi ile birlikte bugünkü Türkçenin, bölümlerini oluşturmaktadır.
Türk dili Yenisey yazıtları gibi tabletlerden yola çıkılarak 1300 yıl önceye kadar kaynaklanabildiği gibi yazıtlarda kullanılan alfabenin gelişmişliği bu dilin daha eski tarihlere dayandığının en somut delilidir.
Divân-ı Lügatit- Türk, Türk kült ürün ilk Türk dilini anlatan ve yazılan Sözlük eseri dir ve Kaşgârlı Mahmud tarafından 25 ocak 1072de yazılmaya başlanmış ve 10 Şubat 1074te bitirilmiştir. Bu kitap içinde bu tümce bulunuyor. Türk dilini öğrenmek çok gerekli bir iş olur. Türkçenin, zengin dilbilgisi özelliklerini ilk ve en çarpıcı biçimde yansıtıyor.
Türkçenin kullanım alanını genişleten bir başka Karahanlı devletinin mensubu, ikinci bir Türk ve Türkçe kültür abidesi olan Yusuf Has Hacib dir. Yusuf Has Hacib, Kutadgu Bilig adlı eseri ile Türk dil birliğinin diğer önemli yazılı temelini attı.1069-1070 yılarında bu Türkçe eseri tamamlandı.
Ahmed Yesevi 12yy. Türk dilinde yazdığı hikmet adlı şiirleri biraraya getiren Türk tasavvuf edebiyatının bilinen en eski örneklerini içeren kitap ile Türkçenin kulanımını etkiledi.
13/14.yy. yaşamını süren Yunus Emre Türkçenin, özellikle Türkçe şiir dilinin temel ustası ve, abidesianıtı olmaktadır. Yunus Emrenin edebiyat tarihi bakımından, önemli bir yanı da anadoluda, Türkçe şiir dilinin öncüsü olması ve tasavvuf sorunlarını yalın, kolay anlaşılır bir dille söyleyişi nedeniyledir. Şiirlerinin ölçüsü, Türkçenin ses yapısına uygun aruz olmakla birlikte söyleyişi akıcı, sürükleyici bir nitelik taşır. Tasavvufun en güç anlaşılır kavramlarını, Türkçenin ses yapısına uygun biçimde dile getirir, şiirinde duygu ve düşünce birliğinden oluşan bir derinlik görülür.
Hacı bayram Veli 14/15.yy. anadoluda yaşamını süren Türk mutasavvıf ve şair olarak, eserlerini Türkçe olarak yazmakta oldu ve Türkçe kulanımını Anadoluda önemli şekilde etkiledi. hacı Bayram-ı Veli Anadolu’da dil ve kültür birliğinin sağlanması için Türkçe eserler yazılmasında Leme’at ve Gülşen-i Raz gibi eserlerin Türkçeleştirilmesinde etkili olmuş kendisi de halkın anlayacağı dilden, Ahmet Yesevi geleneğine uygun olarak şiirler yazmıştır. Devrinde Arapça ve Farsça eser vermek revaçta iken, Hacı Bayram-ı Veli‘nin halk ile, ileti kurabileceği
Türkçeyi tercih etmesi belli bir iradeye idrak eder. Bu irade Anadolu’da dil birliğinin sağlanması ve Türk kültürürün hakim olmasıdır. Türkçec ilik akımı müridlerini de etkilemiş, bu sufiler özellikle Türkçe eserler vermişlerdir. Yazıcıoğlu Muhammed, Ahmet Bican, Eşrefoğlu Rumi gibi öğrencilerinin Envaru-l Aşıkin, Muhammediye, Müzekki’n Nüfus gibi eserleri Anadoluda yıllarca kolaylıkla okunmuştur halkın elinden düşmemiştir. Ayrıca Akşemsettin, 1389/1390 – 1460, 15. yüz yılın en büyük sufilerinden biridir ve Türkçe eserleri ile, örnek olarak Hayatın Maddesi ve tıp adında.
